Veelgestelde vragen over energiedelen, persoon-aan-persoonverkoop en energiegemeenschappen

Digitale meters meten afname en injectie in kwartierwaarden. De verrekeningen van energiedelen gebeuren per kwartier. Deze wordt 1 keer per maand uitgevoerd, in de maand die volgt. Bijvoorbeeld de uitgewisselde energie van mei wordt rond 25 juni berekend.

Nee, de verrekeningen gebeuren per kwartier door Fluvius en worden 1 keer per maand bezorgd aan je energieleverancier

Dat kan, dan komen we speciaal bij je langs. Dit is gratis, vraag je digitale meter aan.

Om meetregime 3 te activeren, heb je een digitale meter nodig die communiceert. Wanneer je bij je energieleverancier meetregime 3 aanvraagt, dan controleert die of je een digitale meter hebt die communiceert.

Als je digitale meter niet communiceert (bijvoorbeeld omdat je meter in kelder zonder telecombereik staat), kunnen er geen verbruiksgegevens per kwartier worden uitgelezen uit de meter. je kan dan niet deelnemen aan energiedelen.

Nee, de meteropstelling is exact hetzelfde als je aan energiedelen doet of niet. Om aan energiedelen te kunnen doen, heb je wel digitale meters nodig.

Op dit moment niet. Als je aan energiedelen wenst te doen, deel je je volledige overschot aan injectie en dit wordt per kwartier berekend. Enkel als er onvoldoende afname is bij de ontvangers wordt de restinjectie terug toegewezen aan het injecterende punt. Je kan uiteraard het energiedelen stopzetten als je dit niet meer wenst.

Als je een contract hebt bij een commerciële energieleverancier en je hebt recht op het sociaal tarief, dan kan je aan energiedelen doen.

Nee, energiedelen kan niet actief gezet worden met terugwerkende kracht.

Voor energiedelen of -verkopen is het inderdaad niet per se noodzakelijk een hernieuwbare energiebron te hebben. Het belangrijkste is dat er een vorm van ‘productie’ is, wat kan variëren van een warmtekrachtkoppeling (WKK), windmolen, motor of zelfs een batterij die energie injecteert. Een batterij kan bijvoorbeeld 's nachts energie van het net opladen en die overdag weer ontladen (injecteren), en deze injectie vervolgens delen binnen de gemeenschap.

Een EAN-code kan slechts deelnemen aan één enkele energiedeelgroep.

Fluvius komt niet tussen in de samenstelling van groepen die aan energiedelen of persoon-aan-persoon-verkoop willen doen. Dit is een commerciële activiteit die door bestaande (syndici, …) of nieuwe spelers kan opgenomen worden.

Er is geen beperking op het injectievermogen, maar de injectie moet wel verbonden zijn met het Fluvius-netwerk. Er geldt echter een limiet op het aantal deelnemers per energiegemeenschap, met een maximum van 100. Het is daarom belangrijk om te controleren of de deelnemers voldoende energieverbruik hebben dat gelijktijdig plaatsvindt met de injectie.

Er is geen begrenzing mogelijk in het systeem. Indien je een gelijke verdeling wil, dan kan je kiezen voor de vaste verdeelsleutel.

Als beheerder kun je de hoeveelheid uitgewisselde energie volgen via Mijn Fluvius. De berekening hiervan gebeurt maandelijks voor de voorgaande maand. Gegevens voor bijvoorbeeld april zullen eind mei zichtbaar zijn in Mijn Fluvius.

Om toegang te krijgen tot het uitgewisselde volume op zijn punt, moet een deelnemer dit aanvragen via Mijn Fluvius door op de knop 'Toegang tot meetgegevens aanvragen' te klikken. Vervolgens moet de beheerder zijn goedkeuring geven. Ter info: het is niet mogelijk om historische uitgewisselde volumes te zien; alleen gegevens vanaf de goedkeuringsdatum zullen beschikbaar zijn.

De hoeveelheid energie die is uitgewisseld, kan je als beheerder opvolgen via Mijn Fluvius. 
De berekening wordt 1 keer per maand uitgevoerd en dit voor de maand voordien. Gegevens voor de maand april zullen dus eind mei zichtbaar zijn in Mijn Fluvius.

De enige manier waarop energie kan worden gedeeld met meerdere afnemers op verschillende locaties, is via een energiegemeenschap van burgers (EGB) of een hernieuwbare energiegemeenschap (HEG). Deze aanpak wordt meestal toegepast bij grotere projecten.

Voor deze vorm moet een rechtspersoon met de juiste statuten worden opgericht, en het valt onder een ander wetgevend kader. Je kunt daarover meer informatie vinden op de website van de VREG | Energiegemeenschappen.

Dit is geen verplichting.

Energiedelen is een extra mogelijkheid die aangeboden wordt om je overschot aan energie te benutten. Je kan al een terugleververgoeding vragen via je leverancier voor je overschot aan energie en nu komt er een extra optie bij namelijk energiedelen. Als je ervoor kiest om je energie weg te schenken krijg je hiervoor uiteraard geen terugleververgoeding. Ben je ontvanger van de energie dan zal je zien dat je factuur (enkel de component energie) naar beneden gaat. Exacte berekeningen kunnen we hier niet maken aangezien het uiteindelijke voordeel verschilt per specifiek geval.

Je moet beschikken over een digitale meter. Als je deze wil laten plaatsen kan dat en komen we speciaal bij je langs. Dit is gratis, vraag je digitale meter aan.

Energiedelen is kosteloos, dit wil zeggen dat je gratis je energie deelt met anderen. Je kan ook een persoon-aan-persoonovereenkomst opstellen of vanaf januari 2023 deelnemen aan een energiegemeenschap waarbij je dan wel een vergoeding kan vragen aan de ontvanger(s). De verkoper en ontvanger bepalen onderling het bedrag voor de verkoop. Fluvius komt hier niet in tussen.

Let wel, sommige energieleveranciers leggen extra voorwaarden of kosten op als je aan energiedelen wil doen. Vraag dit na bij je energieleverancier.

Voor meer informatie, lees 'Wat brengt het op?'.

Het capaciteitstarief staat los van energiedelen.

• Het capaciteitstarief meet je werkelijke piek op het adres waar je verbruikt.
• Energiedelen is een verrekening op je factuur waarbij er per kwartier bekeken wordt hoeveel je hebt afgenomen van het net op adres 1 en hoeveel injectie je kan ontvangen van adres 2.

Energiedelen heeft ook enkel impact op het onderdeel ‘energie’ van je factuur en heeft geen impact op je netvergoeding en taksen.
 

Op dit moment zijn er geen openbare documenten beschikbaar. Aangezien elke energiegemeenschap uniek is, is het lastig om een algemeen modelcontract te formuleren. Waarschijnlijk wordt dit wel mogelijk als er meer energiegemeenschappen worden opgericht. Voor nu raden we aan om via de aanmeldingslijst van de VREG zelf contact op te nemen met energiegemeenschappen om informatie te verkrijgen over hun specifieke situatie en mogelijke overeenkomsten.

Op dit moment kan je je energie wegschenken aan 1 andere partij via persoon-aan-persoonverkoop (met vergoeding gelijk aan 0 €). Het is nog niet mogelijk om aan verschillende personen je energie weg te schenken tenzij er een energiegemeenschap wordt opgestart.

De overstap naar een duurzame energiemix biedt eindafnemers de kans om een actievere rol te spelen in de energiemarkt. De laatste jaren ontstonden al verschillende vormen van sociale innovaties, zoals energiecoöperaties en groepsaankopen, die consumenten aanzetten tot een bewustere marktdeelname. Europa wil hier verder op inzetten en erkent daarom in het Clean Energy Package energiedelen en persoon aan persoon verkoop.

Burgers, lokale overheden en ondernemingen meer betrekken bij de energiemarkt draagt bij tot een breder maatschappelijk draagvlak voor de energietransitie en de verdere uitbouw van hernieuwbare energieprojecten. Deze nieuwe concepten zijn hiervoor interessante instrumenten.

Een lokale energiegemeenschap is een containerbegrip voor een energiegemeenschap met een lokaal karakter. Voorbeelden zijn hernieuwbare energiegemeenschappen (REC) of energiegemeenschappen van burgers (CEC) met lokale deelnemers. De term werd gebruikt in eerdere versies van het Clean Energy Package, maar is niet opgenomen in de definitieve richtlijnen en heeft dus geen juridische betekenis in Vlaanderen. In Brussel werd wel een bijkomend concept opgenomen in de wetgeving met de naam ‘Local Energy Community’.

Een hernieuwbare energiegemeenschap (REC) is een nieuwe speler binnen de energiemarkt, ingevoerd in de Hernieuwbare Energierichtlijn. Dit samenwerkingsverband met rechtspersoonlijkheid richt zich op het gezamenlijk produceren en delen van hernieuwbare energie op een nabije locatie. De leden van een REC zijn natuurlijke personen, kmo’s of lokale overheden, met inbegrip van gemeenten.

Een REC moet voldoen aan een nabijheidsvereiste: de deelnemers moeten zich ‘in de nabijheid’ bevinden van de hernieuwbare energie die ze opwekken en delen. De REC beslist zelf in functie van haar activiteiten hoe die nabijheid concreet wordt ingevuld. De Vlaamse Regering kan daarbij nog bijkomende voorwaarden opleggen.

Een REC kan – net zoals actieve afnemers – deelnemen aan energiediensten, flexibiliteit of aggregatie, en activiteiten ondernemen m.b.t. energieproductie en elektriciteitsopslag. Zij kunnen zelf energiediensten en oplaaddiensten voor elektrische voertuigen aanbieden en ze hebben recht op energiedelen: de – ogenblikkelijke – onderlinge toewijzing van binnen de REC opgewekte en in het net geïnjecteerde energie.

Aangezien REC’s worden ingevoerd in de Hernieuwbare Energierichtlijn, hebben hun activiteiten enkel betrekking op hernieuwbare energiedragers (elektriciteit en thermische energie).

Een energiegemeenschap van burgers (CEC) is een nieuwe speler binnen de energiemarkt, ingevoerd in de Elektriciteitsrichtlijn. Een CEC richt zich vooral op particuliere deelnemers, maar vereist geen geografische nabijheid. Deelnemers kunnen zich dus om het even waar bevinden.

Iedereen kan lid zijn van een CEC, maar het zeggenschap (governance) moet in handen zijn van natuurlijke personen, lokale overheden of kleine ondernemingen. Voorwaarde is dat zij niet betrokken zijn bij grootschalige commerciële activiteiten en dat energiediensten voor hen niet de belangrijkste economische activiteit vormen.

Een CEC kan – net zoals actieve afnemers – deelnemen aan energiediensten, flexibiliteit of aggregatie, en activiteiten ondernemen m.b.t. energieproductie en elektriciteitsopslag. Zij kunnen zelf energiediensten en oplaaddiensten voor elektrische voertuigen aanbieden en ze hebben recht op energiedelen: de – ogenblikkelijke – onderlinge toewijzing van binnen de CEC opgewekte en in het net geïnjecteerde energie.

Aangezien CEC’s worden ingevoerd in de Elektriciteitsrichtlijn, gelden de bepalingen enkel voor (zowel groene als grijze) elektriciteit, maar niet voor andere energiedragers. Dit werd in Vlaanderen uitgebreid naar thermische energie.
De Elektriciteitsrichtlijn biedt de lidstaten de mogelijkheid om een CEC het recht op eigendom, aanleg, aankoop of lease en beheer van distributienetten toe te kennen. Dit is in Vlaanderen niet het geval: het netbeheer gebeurt door de distributienetbeheerders.

Fluvius ondersteunt energiegemeenschappen op het distributienet en garandeert de rechten van de eindklant, inclusief het recht op niet-deelname (opt-out). Fluvius neemt extra activiteiten op ter ondersteuning van energiegemeenschappen, zonder er evenwel zelf aan deel te nemen.

Fluvius meent dat energiegemeenschappen geen eigen net vereisen, maar op het (bestaande) distributienet kunnen worden opgezet. Dit kan gepaard gaan met het aanbod van extra diensten voor lokale optimalisatie, zoals eilandwerking of DC-bedrijf. Fluvius ondersteunt daarom de beslissing om de optionele bepaling rond netbeheer door energiegemeenschappen niet om te zetten.

Daarnaast pleit Fluvius voor een ontkoppeling van net- en marktniveau. De infrastructuur wordt gedimensioneerd op basis van de fysieke energiestromen, de klantkeuzes (die veel sneller variëren) worden verrekend op marktniveau. Op die manier vermijden we dat keuzes op korte termijn lange tijd doorwerken op de netontwikkeling.

Fluvius is voorstander van een strikte scheiding van het fysieke (net)niveau en het marktniveau waarop de nodige verrekeningen van energievolumes en tarieven gebeuren. In die zin zijn er dus geen aanpassingen aan de manier van netaanleg of aansluiting nodig. Fluvius wil energiedelen en persoon-aan-persoonverkoop immers ook mogelijk maken op bestaande netten. Wel moeten alle deelnemers aan energiedelen en persoon-aan-persoonverkoop een digitale meter hebben die per kwartier wordt uitgelezen.
Enige uitzondering hierop is de situatie waarin bijkomende diensten voor lokale optimalisatie worden aangeboden (zoals eilandwerking of DC-bedrijf). Hiervoor is wel een aangepast netontwerp en een andere exploitatie nodig.

Het Europese kader stelt duidelijk dat geldgewin geen doel mag zijn voor de oprichting van een energiegemeenschap. Er mag ook geen negatief effect ontstaan voor de andere netgebruikers.

Er zijn natuurlijk wel een aantal financiële voordelen:

• één grote gemeenschappelijke PV-installatie is goedkoper dan vele kleine.
• bij grote installaties en zonder terugdraaiende teller is de injectieprijs lager dan de afnameprijs. Door lokaal geproduceerde energie maximaal lokaal te verbruiken, daalt de prijs van de energiecomponent op de factuur.
• een energiegemeenschap kan gezamenlijk ook ondersteunende diensten leveren in de markt en hiervoor een vergoeding krijgen.

Het tarifair kader voor energiegemeenschappen moet nog uitgewerkt worden. Vermoedelijk zal de wetgever vermijden dat gebruikers andere kosten (ODV’s, grid fee,…) via een energiegemeenschap ontlopen. Het standpunt van de regulator is dat er enkel een tarifair voordeel kan toegekend worden als er effectief baten zijn voor het net.

Bij energiedelen is er voor de ontvanger/afnemer een financieel voordeel: hij ziet de energiekost dalen op zijn energiefactuur, omdat hij zijn energie heeft gekregen in plaats van aangekocht. De netkosten blijven voor de ontvanger/afnemer wel hetzelfde voor de energie die hij van het net afneemt of in dit geval via energiedelen ontvangt. Bij de energiedeler/injecteerder zal de energiekost wel stijgen, omdat hij zijn energie gratis deelt en voor die energie geen terugleververgoeding ontvangt van zijn energieleverancier.

Bij persoon-aan-persoonverkoop en de verschillende vormen van energiegemeenschappen kan je wel een vergoeding vragen aan de ontvanger/afnemer. De verkoper en ontvanger bepalen onderling het bedrag voor de verkoop. Fluvius komt hier niet in tussen.

Fluvius neemt niet actief deel aan energiedelen. Als maatschappelijk verantwoordelijke speler in de energiemarkt neemt Fluvius wel een ondersteunende rol op. In eerste instantie omvat dit de registratie van de deelnemers en het type energiedelen/verkoop, zodat hiermee rekening gehouden wordt in de marktwerking. Fluvius staat als databeheerder ook in voor het aanleveren van data om de verrekeningen in het kader van energiedelen en persoon-aan-persoonverkoop in de markt te ondersteunen.

Daarnaast zullen ook specifiek producten ontwikkeld worden, zoals datadiensten en bepaalde netoplossingen voor specifieke behoeftes van energiedelen. Mogelijk vraagt de overheid of de regulator aan Fluvius om de markt op het gebied van energiedelen te informeren en te sensibiliseren.

Binnen bestaande verenigingen (VME, oudervereniging,…) kan het idee van energiedelen of persoon-aan-persoonverkoop ontstaan en uitgewerkt worden. De vereniging kan eventueel de rol van beheerder opnemen. Bij het delen van zonne-energie binnen eenzelfde appartementsgebouw lijkt het logisch dat de VME een rol opneemt, maar dit is geen must. Anderzijds kan een beheerder voor energiedelen of persoon-aan-persoonverkoop ook los van bestaande verenigen tot stand komen. De beheerder is dus een natuurlijke persoon of rechtspersoon die wordt gemachtigd als vertegenwoordiger van de deelnemers voor hun interactie met Fluvius.

Zolang je aan alle voorwaarden voldoet kan je ook delen tussen een bedrijf en een particulier persoon of tussen bedrijven onderling.