Energiedelen binnen eenzelfde gebouw

Energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw biedt de mogelijkheid om zelfgeproduceerde energie te delen met de bewoners van een appartementsgebouw of de gebruikers van een multifunctioneel gebouw. Dit concept maakt het delen van energie binnen een gedeeld gebouw mogelijk, waarbij de opgewekte energie wordt verdeeld over de verschillende eenheden of gebruikers in het gebouw. Het delen van energie gebeurt per kwartier, waarbij de opgewekte energie wordt verdeeld op basis van vooraf bepaalde verdeelsleutels of afspraken.

Iedereen die woont in of gebruik maakt van een appartementsgebouw of multifunctioneel gebouw dat is aangesloten op het elektriciteitsnet in het Vlaamse Gewest en beschikt over een digitale meter kan deelnemen aan energiedelen. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als rechtspersonen, waaronder burgers, lokale overheden, kleine en middelgrote ondernemingen tot grote bedrijven.
Belangrijk om op te merken is dat energiedelen niet de belangrijkste commerciële of professionele activiteit mag zijn voor de deelnemers. Het doel van energiedelen is om samen energie te produceren en te delen binnen het gebouw, zonder dat dit een hoofdactiviteit of winstgevende onderneming vormt.
Als je energiedelen wil opzetten in een appartementsgebouw of multifunctioneel gebouw, hoef je daarvoor geen aparte energiegemeenschap op te richten. Het delen van energie kan plaatsvinden tussen de bewoners of gebruikers van hetzelfde gebouw, waarbij de opgewekte energie onderling wordt verdeeld volgens afgesproken voorwaarden en verdeelsleutels.

Energiedelen binnen één gebouw kan op verschillende manieren:

Soraya, Liliane en Michel investeren samen in een zonnepaneleninstallatie in hun appartementsgebouw, waarbij Soraya 60% van de investering voor haar rekening neemt, Liliane 30% en Michel 10%. De opgewekte energie zal ook volgens deze aandelen worden verdeeld over de drie bewoners. Het voorbeeld op de website van de VREG toont hoe dat werkt en wat het opbrengt.

Het initiatief van de Vereniging van Mede-Eigenaars (VME) om te investeren in zonnepanelen op een appartementsgebouw en de zelfopgewekte stroom te delen of te verkopen aan mede-eigenaars en huurders is een positieve stap naar duurzaamheid en energie-efficiëntie binnen het gebouw. Door deze aanpak kan de VME niet alleen de investering terugverdienen, maar ook reserves opbouwen voor toekomstige energierenovaties. Binnen een appartementsgebouw kan men energiedelen bijvoorbeeld de  injectie van de gemeenschappelijke teller waar de zonne-installatie op aangesloten is virtueel verdelen over de tellers van de verschillende eigenaars. Daarnaast biedt de wetgever ook de optie aan om te verkopen binnen het gebouw wat handig kan zijn in een huurder-eigenaar relatie.

Hier zijn enkele belangrijke aspecten van dit initiatief:

• Zelfopgewekte stroom delen binnen het gebouw: de VME maakt gebruik van de zelfopgewekte groene energie om de energiebehoeften van het appartementsgebouw te voorzien. Door de stroom met mede-eigenaars en huurders te delen, kan de VME een deel van de investeringskosten terugverdienen.
• Reserve opbouwen voor energierenovaties: naast het terugverdienen van de investering kan de VME ook reserves opbouwen voor andere energiegerelateerde renovaties of verbeteringen binnen het gebouw. Dit kan helpen om het gebouw energiezuiniger te maken en de algemene energieprestaties te verbeteren.
• Samenwerking met mede-eigenaars en huurders: door mede-eigenaars en huurders te betrekken bij dit initiatief, wordt duurzaamheid gestimuleerd binnen de hele gemeenschap van het appartementsgebouw. Het kan ook leiden tot bewustwording over energiebesparing en hernieuwbare energie en is gunstig voor de EPC-score van het gebouw.
• Juridische en organisatorische aspecten: het is belangrijk dat de VME en alle betrokken partijen duidelijke afspraken maken over de verdeling van de zelfopgewekte energie. Dit omvat contractuele overeenkomsten en praktische regelingen om ervoor te zorgen dat de operatie soepel verloopt.

Het initiatief van de eigenaar van het multifunctionele gebouw om te investeren in zonnepanelen en de opgewekte energie te delen met de vijftig bedrijven die in het gebouw gehuisvest zijn, is een waardevolle stap richting duurzaamheid en collectieve energievoorziening. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van dit initiatief:

• Collectieve energievoorziening: door de opgewekte energie van de zonnepanelen te delen met de bedrijven in het gebouw, wordt er een collectief energievoorzieningsmodel gecreëerd. Dit kan resulteren in kostenefficiëntie en duurzaamheidsvoordelen voor alle betrokken partijen.
• Kostenbesparingen voor bedrijven: de bedrijven die in het gebouw gevestigd zijn, kunnen profiteren van lagere energiekosten door gebruik te maken van de zelfopgewekte groene energie. Dit kan hun bedrijfskosten verlagen en hun ecologische voetafdruk verminderen.
• Duurzaamheid en milieubewustzijn: het delen van zonne-energie bevordert duurzaamheid en milieubewustzijn binnen het multifunctionele gebouw en onder de bedrijven die er gehuisvest zijn. Het benadrukt het belang van hernieuwbare energiebronnen en collectieve actie om klimaatverandering aan te pakken.
• Juridische en operationele afspraken: het is van essentieel belang dat er duidelijke afspraken worden gemaakt tussen de eigenaar van het gebouw en de bedrijven over de verdeling van de energie, facturatieprocessen en andere operationele aspecten. Contractuele overeenkomsten en samenwerkingsafspraken moeten worden vastgelegd om het energiedeelproces soepel te laten verlopen.
• Schaalbaarheid en uitbreidingsmogelijkheden: dit model van energiedelen kan worden beschouwd als een schaalbare oplossing die kan worden uitgebreid naar andere gebouwen of gemeenschappen, telkens in een aparte energiedeelgroep. Het stimuleert innovatieve benaderingen van energievoorziening en samenwerking tussen verschillende belanghebbenden. 

Energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw biedt tal van voordelen, zowel op financieel als op sociaal en milieugebied. Hier zijn enkele van de belangrijkste voordelen:

• Samen investeren in groene energie: door gezamenlijk te investeren in een groene energiebron, zoals een zonnepaneleninstallatie, kunnen bewoners of gebruikers van een gemeenschappelijk gebouw de transitie naar duurzame energie ondersteunen en bijdragen aan een verminderde CO2-uitstoot terwijl dit ook een positieve invloed heeft op de EPC-sore van het gebouw.
• Minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen: door gebruik te maken van groene energiebronnen zoals zonne-energie, verminderen de bewoners of gebruikers van het gebouw hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, wat op lange termijn gunstig is voor het milieu en de energiezekerheid.
• Kostenbesparing: het delen van een grotere zonnepaneleninstallatie kan kosteneffectiever zijn dan individuele installaties voor elk appartement of bedrijf in het gebouw. Dit kan leiden tot lagere energiekosten voor alle betrokken partijen.
• Versterking van het gemeenschapsgevoel: door gezamenlijk te investeren in groene energiebronnen en het energiedelenproces te faciliteren, kan het gemeenschapsgevoel binnen het gebouw worden versterkt. Dit kan leiden tot een grotere samenhang en solidariteit tussen bewoners of gebruikers.
• Inclusieve energietransitie: energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw maakt de energietransitie inclusiever door een breder scala aan mensen te betrekken bij duurzame energie-initiatieven. Het stelt ook mensen met beperkte financiële middelen in staat om deel te nemen aan groene energieprojecten. 

Het energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw biedt een flexibele en inclusieve manier voor zowel individuen als organisaties om bij te dragen aan duurzame energie-initiatieven. Hier zijn enkele belangrijke punten en vereisten van energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw:

• Deelnemers: natuurlijke personen en rechtspersonen, waaronder burgers, organisaties, lokale overheden en bedrijven (van kmo's tot grote ondernemingen), kunnen deelnemen zolang energiedelen niet de belangrijkste commerciële of professionele activiteit is en plaatsvindt binnen het Vlaamse Gewest.
• Initiatiefnemer: elk individu of organisatie in een gemeenschappelijk gebouw kan het initiatief nemen om energie te delen, of het nu een huurder, mede-eigenaar of de Vereniging van Mede-eigenaars (VME) is.
• Definitie van een gemeenschappelijk gebouw: een gemeenschappelijk gebouw omvat een gebouw of complex van gebouwen met minstens twee eenheden, die gemeenschappelijke aansluitingspunten op het distributienet hebben en waarbij de eenheden gemeenschappelijke voorzieningen delen.
• Aansluiting en meters: zonnepanelen worden meestal aangesloten op de gemeenschappelijke meter van het gebouw. De geproduceerde stroom wordt eerst gebruikt voor de gemeenschappelijke delen, en het overschot kan worden gedeeld met individuele deelnemers.
• Minimale deelnemers: er moeten minstens twee deelnemers zijn in het gebouw: een aanbieder (zoals de gemeenschappelijke zonnepanelen op de gemeenschappelijke meter) en een ontvanger (zoals een bewoner van een appartement).
• Digitale meters: elke deelnemer moet beschikken over een individuele digitale meter met meetregime 3 die kwartierwaarden uitleest (of een AMR-meter bij grotere bedrijven), omdat energiegegevens per kwartier moeten worden uitgelezen.
• Contract bij energieleverancier: elke deelnemer moet een contract voor elektriciteit hebben bij een commerciële energieleverancier.
• Energiedelen per kwartier: het energiedelen gebeurt op basis van kwartierwaarden. Indien de installatie meer energie produceert dan de gemeenschappelijke delen nodig hebben, kunnen deelnemende mede-eigenaars en huurders binnen datzelfde kwartier gebruikmaken van het overschot.
• Niet combineerbaar met andere vormen: energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw is niet combineerbaar met andere vormen van energiedelen. 

Lees hieronder hoe energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw van invloed kan zijn op de energiekosten en andere aspecten:

• Voordeel op de energiekost: energiedelen biedt de mogelijkheid om een voordeel te behalen op de energiekost van de individuele deelnemers. Dit houdt in dat de deelnemers minder elektriciteit hoeven aan te kopen bij hun energieleverancier omdat ze kunnen profiteren van gedeelde groene energie. Let op: de ontvangende individuele aansluiting betaalt nog steeds nettarieven en heffingen voor de gedeelde energie.
• Nettarieven en heffingen: als de collectieve zonnepanelen, laadpalen, warmtepompboiler en ventilatie op de meter van de gemeenschappelijke delen zijn aangesloten, worden er voor deze gedeelde energie geen nettarieven of heffingen aangerekend. Dit betekent dat de deelnemers van energiedelen kunnen profiteren van deze kostenbesparing.
• Terugleveringsvergoeding voor ongebruikte stroom: voor de zelfopgewekte stroom die wordt gebruikt voor de gemeenschappelijke delen en de deelnemers, betaalt de energieleverancier geen terugleveringsvergoeding. Echter, voor elke kWh die niet wordt gebruikt en dus naar de energieleverancier stroomt via de meter van de gemeenschappelijke delen, ontvangt de beheerder van deze meter een terugleveringsvergoeding via het terugleveringscontract.
• Mogelijk extra kosten bij energieleverancier: sommige energieleveranciers rekenen administratieve kosten aan of hanteren andere voorwaarden voor energiedelen. Het is belangrijk om deze kosten in overweging te nemen bij het bepalen van het financiële voordeel van energiedelen. De V-test biedt een overzicht van deze kosten per energieleverancier en maakt het mogelijk om van leverancier te veranderen indien gewenst.
• Btw-regeling: bij kosteloos energiedelen is de btw-regeling niet van toepassing.